Dijital mecralarda rekabet ortamının sağlanması ve haber teliflerinin korunmasıyla ilgili hazırlanacak olan ‘Dijital Telif Yasası’ hakkındaki tartışmalar sürüyor.
TBMM Dijital Mecralar Komisyonu da bu bağlamda 26 Haziran’da Google ile görüştü.
Google tarafı görüşmede, net bir pozisyonları olmadığını, konunun her ülke için farklı şartlar oluşturduğunu söyleyerek durumun basit bir çözümü olmadığını savundu.
Dünya genelinde dijital haber mecraları, Google ve Meta’yı içerikleri herhangi bir ödeme olmadan kendi platformlarında kullanmakla suçluyor. Bu bağlamda birçok ülkede konu hakkında düzenleme yapıldı veya yapılıyor.
Fransa, Kanada ve Avustralya’da birkaç yıldır etkin olan düzenlemeler bulunuyor. Öte yandan Birleşik Krallık ve Endonezya’da yapılan düzenlemelerin 2024 yılı bitmeden yürürlüğe girmesi bekleniyor. Fransa, Kanada ve Avustralya’da yapılan düzenlemelere göre Meta ve Google gibi teknoloji devleri platformlarında kullandıkları haberler için medya işletmeleriyle anlaşma yapmak zorunda.
Google, Avrupa Konseyi tarafından 2019’da kabul edilen ‘Telif Hakları Direktifi’ kapsamında Almanya, Avusturya ve Hollanda gibi henüz düzenleme yapılmayan ülkelerde de dijital medya mecralarıyla anlaşmalar yapıyor. Google’ın, geçen yıl paylaştığı verilere göre 15 AB ülkesinde yaklaşık 1500 medya platformuyla anlaşması bulunuyor.
FRANSA’DAN GOOGLE’A TOPLAM 750 MİLYON AVRO CEZA
Fransa 2021 yılında Google’a anlaşma kapsamındaki görüşmeleri ‘iyi niyetle yürütmediği’ gerekçesiyle 500 milyon avro ceza verdi. Fransa, 2024 mart ayında ise Google’a, görüşmeler sırasında verileri ‘şeffaf’ şekilde paylaşmadığı ve yapay zekâ modelini eğitmek için izinsiz bir şekilde gazetelerin haberlerini kullandığı için 250 milyon avro daha ceza kesti. Google ve Meta, Fransa’daki dijital gazetelerle anlaşmalar yapmayı sürdürüyor.
GOOGLE, KANADA GAZETELERİNE YILLIK 100 MİLYON ÖDEYECEK
Kanada’da geçtiğimiz yıl çıkarılan ‘Çevrimiçi Haber Yasası’ kapsamında Google, 1438 Kanada merkezli dijital mecraya haberlerin kullanım hakları için toplam 100 milyon Kanada doları ödeme yapmayı kabul etti.
Öte yandan Meta, bu düzenlemeyi protesto ederek Facebook ve Instagram’dan Kanada merkezli mecraların haberlerini kaldırdı.
META AVUSTRALYA’DA HABER YAYINLARINI DURDURMAKLA TEHDİT EDİYOR
Dijital telif hakkı konusunda çalışma yürüten bir başka ülke ise Avustralya. Avustralya’da çıkarılan 2021 tarihli yasada Kanada’dakine benzer bir süreçle Google ve Meta’ya haber kullanımı için yerel medya şirketleriyle anlaşma zorunluluğu getirilmişti. Meta düzenlemeye karşı çıkarak platformlarından Avustralya merkezli bütün haberleri kaldırmıştı.
Daha sonra Meta ve Google, Avustralya hükümeti ile 3 yıllık yaklaşık değeri toplam 200 milyon Avustralya doları olan bir anlaşma imzalamıştı. Meta, 2024 yılında bitecek anlaşmayı yenilemeyeceğini; gerekirse Avustralya’da Facebook haberler özelliğini tekrar kapatacağını söyledi.
Ancak, Columbia Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre Google, ‘haberle alakalı’ aramalardan yıllık 21 milyar dolar gelir elde ediyor. Aynı araştırmaya göre Meta, ABD’de ‘Facebook Haberler’ sekmesi kapsamındaki reklamlardan yıllık 4 milyar dolar gelir elde ediyor.
